ახლა შეთანხმება ისეთია, რომ შეუძლია წარმატება უზრუნველყოს ჩვენი ორივე ქვეყნისთვის – უკრაინისა და ამერიკის შეერთებული შტატებისთვის, – ამის შესახებ უკრაინის პირველმა ვიცე-პრემიერმა და ეკონომიკის მინისტრმა, იულია სვირიდენკომ აშშ-უკრაინას შორის გაფორმებული მინერალების შეთანხმების შესახებ განაცხადა.

მისივე თქმით, ამერიკის შეერთებულ შტატებთან ერთად შეიქმნება საინვესტიციო ფონდი უკრაინის რეკონსტრუქციისთვის, რომელიც უკრაინაში გლობალურ ინვესტიციებს მოიზიდავს.

რას მოიცავს შეთანხმება? შეთანხმების ტექსტი ჯერ არ გამოქვეყნებულა, თუმცა თავის განცხადებაში სვირიდენკო მოკლედ აღწერს შეთანხმების პირობებს:

– სრული საკუთრება და კონტროლი უკრაინას რჩება. ჩვენს ტერიტორიაზე და ტერიტორიულ წყლებში არსებული ყველა რესურსი უკრაინის საკუთრებაა. სწორედ უკრაინის სახელმწიფო განსაზღვრავს, თუ სად და რა მოიპოვოს. “ნადრა” (მინერალები) უკრაინის საკუთრებაში რჩება – ეს შეთანხმებით არის დადასტურებული.

– თანაბარი პარტნიორობა. ფონდი შეიქმნა 50/50 პრინციპით. ჩვენ ამ ფონდს შეერთებულ შტატებთან ერთად ვმართავთ. არცერთ მხარეს არ ექნება პრივილეგია და ეს ასახავს უკრაინასა და შეერთებულ შტატებს შორის თანასწორ პარტნიორობას.

– ეროვნული ქონება დაცულია. შეთანხმება არ ითვალისწინებს სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული კომპანიების პრივატიზაციის პროცესებში ან მართვაში ცვლილებებს – ისინი კვლავ უკრაინის საკუთრებაში დარჩება. ისეთი კომპანიები, როგორიცაა „უკრნაფტა“ ან „ენერგოატომი“, სახელმწიფოს საკუთრებაში რჩებიან.

– არანაირი ვალი. შეთანხმება არ მოიცავს უკრაინის შეერთებული შტატების წინაშე არსებული რაიმე სახის ვალდებულებების შესახებ ჩანაწერს. შეთანხმების განხორციელება ორივე ქვეყანას საშუალებას მისცემს, თანაბარი თანამშრომლობისა და ინვესტიციების გზით გააფართოონ თავიანთი ეკონომიკური პოტენციალი.

– შეთანხმება შეესაბამება კონსტიტუციას და არ ცვლის ევროპული ინტეგრაციის კურსს. დოკუმენტი შეესაბამება ეროვნულ კანონმდებლობას და არ ეწინააღმდეგება უკრაინის არცერთ საერთაშორისო ვალდებულებას. მნიშვნელოვანია, რომ შეთანხმება სხვა მსოფლიო მოთამაშეებისთვის სიგნალი გახდეს, რომ უკრაინასთან საიმედო გრძელვადიანი თანამშრომლობა შესაძლებელია ათწლეულების განმავლობაში.

– ფონდი შეივსება ექსკლუზიურად ახალი ლიცენზიებიდან მიღებული შემოსავლებით. იგი მოიცავს კრიტიკული მინერალებისა და ნავთობისა და გაზის პროექტებისთვის ახალი ლიცენზიებიდან მიღებული სახსრების 50%-ს, რომელიც ფონდის შექმნისთანავე შევა ბიუჯეტში. უკვე დაწყებული პროექტებიდან ან ბიუჯეტში უკვე დაგეგმილი შემოსავლები ფონდში არ შევა. შეთანხმება ეხება შემდგომ სტრატეგიულ თანამშრომლობას.

– საკანონმდებლო ცვლილებები მხოლოდ ობიექტურია. ფონდის ფუნქციონირებისთვის მხოლოდ ბიუჯეტის კოდექსში ცვლილებებია გათვალისწინებული. იგივე შეთანხმება უნდა რატიფიცირდეს უმაღლესი რადას მიერ.

– აშშ ხელს შეუწყობს დამატებითი ინვესტიციებისა და ტექნოლოგიების მოზიდვას. აშშ-ის მთავრობა ფონდის მხარდაჭერას DFC სააგენტოს მეშვეობით შეძლებს, რაც დაგვეხმარება ინვესტიციებისა და ტექნოლოგიების მოზიდვაში როგორც აშშ-ში, ევროკავშირში, ასევე სხვა ქვეყნებში არსებული ფონდებისა და კომპანიებისგან, რომლებიც მხარს უჭერენ ჩვენს ბრძოლას რუსი მტრის წინააღმდეგ. ტექნოლოგიების გადაცემა და განვითარება შეთანხმების მნიშვნელოვანი კომპონენტია, რადგან ჩვენ გვჭირდება არა მხოლოდ ინვესტიციები, არამედ ინოვაციებიც.

– შეთანხმება იძლევა საგადასახადო გარანტიებს. ფონდის შემოსავალი და შენატანები არ იბეგრება არც შეერთებულ შტატებში და არც უკრაინაში, რათა ინვესტიციებმა უდიდესი შედეგი გამოიღოს.

– როგორ იმუშავებს ფონდი? აშშ-ს ფონდში შეაქვს თანხები. პირდაპირი დაფინანსების გარდა, მათ ამის გაკეთება ახალი დახმარებითაც შეუძლიათ – მაგალითად, უკრაინის რაკეტსაწინააღმდეგო სისტემებით დახმარებით. უკრაინა სახელმწიფო ბიუჯეტის შემოსავლების 50%-ს ახალ ობიექტებზე ახალი ლიცენზიებიდან მიღებული ახალი იჯარიდან იღებს. უკრაინას ასევე შეუძლია დამატებითი შენატანების განხორციელება ამ ძირითადი შენატანების გარდა, თუ ეს საჭირო იქნება. საქმე ეხება ათწლეულების განმავლობაში თანამშრომლობას. გარდა ამისა, ფონდი ინვესტირებას ახორციელებს სასარგებლო წიაღისეული საწვავის, ნავთობისა და გაზის მოპოვების პროექტებში, ასევე მასთან დაკავშირებულ ინფრასტრუქტურაში ან გადამუშავებაში. კონკრეტულ საინვესტიციო პროექტებს, რომლებზეც თანხები იქნება მიმართული, უკრაინა და შეერთებული შტატები ერთობლივად განსაზღვრავენ. მნიშვნელოვანია, რომ ფონდს შეუძლია ინვესტირება ექსკლუზიურად უკრაინაში განახორციელოს. ჩვენ ველით, რომ ფონდის მოგება და შემოსავალი პირველი 10 წლის განმავლობაში არ განაწილდება, არამედ მხოლოდ უკრაინაში – ახალ პროექტებში ან რეკონსტრუქციაში იქნება ინვესტირებული. ეს პირობები უფრო დეტალურად იქნება განხილული.

– ჩვენ შევიმუშავეთ შეთანხმების ვერსია, რომელიც ორივე ქვეყნისთვის ურთიერთხელსაყრელ პირობებს ითვალისწინებს. ეს არის შეთანხმება, რომლითაც შეერთებული შტატები აღნიშნავს თავის ვალდებულებას უკრაინაში გრძელვადიანი მშვიდობის ხელშეწყობის მიმართ და აღიარებს უკრაინის წვლილს გლობალურ უსაფრთხოებაში ბირთვული არსენალის მიტოვებით. ეს არის შეთანხმება, რომელშიც შეერთებული შტატები აღნიშნავს თავის ერთგულებას უკრაინის უსაფრთხოების, აღდგენისა და რეკონსტრუქციის საკითხებში.

ცნობისთვის, შეთანხმებას ხელი დღეს მოეწერა. შესაბამისი ოფიციალური პრესრელიზი აშშ-ის სახაზინო დეპარტამენტმაც გამოაქვეყნა, რომელშიც აღნიშნულია, რომ “აშშ-ც და უკრაინის მთავრობაც მოუთმენლად ელიან უკრაინელი და ამერიკელი ხალხების ამ ისტორიული ეკონომიკური პარტნიორობის სწრაფად ამოქმედებას”.

აშშ-ის ფინანსთა მინისტრი სკოტ ბესენტი აცხადებს, რომ როგორც პრეზიდენტმა განაცხადა, აშშ მოწადინებულია დაეხმაროს, ხელი შეუწყოს ამ სასტიკი და უაზრო ომის დასრულებას. მისივე თქმით, ეს შეთანხმება მკაფიო გზავნილია რუსეთისთვის, რომ ტრამპის ადმინისტრაციას სურს უზრუნველყოს სამშვიდობო პროცესი, რომელიც ფოკუსირებული იქნება თავისუფალ, სუვერენულ და აყვავებულ უკრაინაზე ხანგრძლივვადიან პერსპექტივაში.

“პრეზიდენტ ტრამპს ამერიკისა და უკრაინის ხალხებს შორის ეს პარტნიორობა წარმოედგინა იმის საჩვენებლად, რომ ორივე მხარეს სურს ხანგრძლივი მშვიდობა და კეთილდღეობა უკრაინაში. და ნათელი რომ იყოს, არც ერთ სახელმწიფოსა და პირს, რომელიც აფინანსებდა ან ამარაგებდა რუსეთის ომის მანქანას, არ მიეცემა შესაძლებლობა მიიღოს სარგებელი უკრაინის აღმშენებლობიდან”, – განაცხადა მან.

აშშ-უკრაინის შეთანხმებას კრემლი ჯერ არ გამოხმაურებია.